Veel kantoorgebruikers bezinnen zich op hun huisvestingstrategie. Afhankelijk van type bedrijf, personeelssamenstelling en bedrijfsfilosofie zal elke kantoorhoudende organisatie moeten beslissen hoeveel en wat voor type kantoorruimte in relatie tot thuiswerken in de toekomst wenselijk is. Maar vooral ook wáár: blijven bijvoorbeeld de gebiedsontwikkelingen rond OV-knooppunten in trek, of komen door kostenbesparingen, afkeer van hoge gebouwen en gebrek aan social distancing-mogelijkheden, andere locaties meer in beeld: uitvalswegen, randen van de stad of langs de snelweg? Er lijkt heel wat te gaan veranderen post-Covid, maar is dat ook zo?
De ervaringen met thuiswerken in de corona-periode zowel vanuit het perspectief van de werknemer als de werkgever zijn in de meeste gevallen positief: mensen krijgen het werk meestal gedaan en zijn flexibeler in hoe en wanneer het werk gedaan wordt. De doelstellingen worden gehaald maar niet altijd volgens het ‘play book’ of de norm. De hamvraag is natuurlijk of deze thuiswerk ervaringen ook in de toekomst een rol blijven spelen, en zo ja in welke mate? Want tegelijkertijd zijn er ook nadelen aan thuiswerken want medewerkers missen thuis juist het spontane en informele contact met collega’s, voelen zich minder onderdeel van de bedrijfscultuur en merken dat vooral netwerken en het vinden van nieuwe klanten veel lastiger is vanuit huis. Werkgevers bemerken ook in de loop van de corona-periode teruglopende productiviteit van medewerkers. Ook verloopt het creatieve proces veel beter op kantoor.
Professor van Wee van de TU Delft komt op basis van de belangrijkste determinanten van het menselijk gedrag tot de conclusie dat permanente gedragsverandering door Covid-19 waarschijnlijk is, maar dat de omvang nog zeer onduidelijk is. In dit kader is het belangrijk om te beseffen dat mensen vaak gewoontegedrag laten zien; dus dat diegene die gewend zijn met de auto naar het werk te komen, of juist diegene die juist liever in de trein op hun smartfoon het nieuws rustig bekijken dat ook in de toekomst veelal op dezelfde manier zullen blijven doen.
Bedrijven, organisaties en overheden maken hun eigen afweging voor al dan niet thuiswerken in de toekomst op basis van BCI’s 5W framework, met daarin de volgende 5 Engelstalige W’s en dimensies:
Een drietal recente onderzoeken van NS, het Kennisinstituut voor de Mobiliteit en de Rabobank (die genoeg omvang hebben om iets zinnigs te zeggen) over de toekomst van het thuiswerken in Nederland laten zien dat:
Met inbegrip van het feit dat élk bedrijf zijn eigen afweging maakt en dat er met betrekking van de toekomst van Corona nog behoorlijk wat onzekerheid is, hieronder door Buck Consultants International een voorzichtige inschatting voor de Nederlandse kantorenmarkt:
Dus samengevat is de conclusie voor de komende 5 jaar dat er een lichte groei voor de kantorenmarkt en geen al te grote locatieverschuivingen verwacht worden. Mede door tekorten op de Nederlandse arbeidsmarkt wordt deze groei geremd.
Wél wordt die kantoorruimte anders ingericht: zo is er meer behoefte aan individuele werkplekken waar men zich op kantoor kan afzonderen en is er meer aandacht voor de interne luchtkwaliteit van kantoren. Met betrekking tot de kantoorlocaties is de verwachting dat OV knooppunten gewild blijven - juist door hun multifunctionele setting. Veel bedrijven, organisaties en overheden denken ook na over het vinden van verschillende kantoorlocaties, waarbij ze niet alles te concentreren op 1 of 2 centrale plekken. Ze bieden hun medewerkers graag meer keuze waaronder bijvoorbeeld ook stadsrandlocaties voor autoforensen en ook het gebruik van flexibel te huren ruimtes, waar en wanneer die nodig zijn.
Er zullen vast nog enkele aandachtstrekkende voorbeelden voorbij komen van grote bedrijven die locaties gaan verschuiven of zelfs sluiten (zoals bijvoorbeeld Triodos en ABN Amro al lieten zien) maar er zijn nog steeds grote aantallen - vaak kleinere - kantoorhoudende bedrijven die helemaal niets gaan veranderen post-Covid.
De hele presentatie van Buck Consultants International tijdens de gezamelijke sessie van Buck Consultants International en ElbaRec, uitgever van RO Magazine en stadszaken.nl op 20 mei 2021 is downloadbaar.
