Innovatie & Clusters

De technologische ontwikkelingen volgen elkaar in een hoog tempo op en leiden tot grote veranderingen in alle economische sectoren. Voor de nationale, regionale en stedelijke economie is het van belang om op technologische ontwikkelingen te anticiperen en in te spelen. Dit om concurrerend te kunnen blijven ten opzichte van andere Europese regio’s en werelddelen maar ook om een antwoord te vinden op maatschappelijke vraagstukken zoals klimaat, energie en vergrijzing van de bevolking.

Kansen voor technologie- en innovatiebeleid

Buck Consultants International voert verkenningen uit naar kansen voor technologie- en innovatiebeleid voor overheden (EU, Rijk, provincies en regio’s), universiteiten en hogescholen en bedrijven. Die verkenningen en adviezen variëren van haalbaarheidsstudies van nieuwe researchinfrastructuur en het opzetten van roadmaps voor specifieke technologieclusters tot het opzetten van actieplannen om de economische spin off van een cluster te vergroten en het opstellen van businessplannen voor campussen.

Innovatiekracht vergroten 

Het Rijk hanteert met haar topsectorenbeleid een (inter)nationale invalshoek. BCI zoekt dagelijks met bedrijven en kennisinstellingen naar het benutten van kansen om regionale clusters te versterken. Daarbij letten wij op een goede mix van enerzijds fundamenteel en toegepast onderzoek (grote bedrijven en universiteiten) en anderzijds de betrokkenheid van het MKB-bedrijven en de hogescholen.

Met haar goede inhoudelijk-technologische kennis van diverse sectoren en uitstekende contacten met een groot aantal bedrijven, kennisinstellingen en overheden ondersteunt BCI in het opstellen van concrete strategieplannen: hoe kan een regio in een bepaald technologieveld haar innovatiekracht vergroten en zich sterker positioneren op (inter)nationaal niveau? Uitgangspunt is een sterke betrokkenheid van bedrijven, omdat zij de koers moeten uitzetten waarop andere partners (kennisinstellingen en overheden) kunnen inspelen. 

Innovatieclusters en ecosysteem

In de praktijk worden begrippen als ecosystemen, clusters en campussen gebruikt, zonder dat goed gedefinieerd is wat daaronder wordt verstaan. In onderstaand schema wordt dit onderscheid verduidelijkt. Ecosystemen zijn gericht op generieke innovatiesystemen, terwijl clusters op een specifieke sector / technologisch domein gericht zijn in een regio en campussen op een specifieke locatie.

Innovatieclusters en ecosysteem

Publiek-Private Samenwerking (PPS)

In de praktijk blijkt dat veel regionale clusters moeite hebben een onderscheidend profiel te ontwikkelen teneinde investeringen uit de regio en van elders aan te trekken. Dat komt doordat clusters vaak ontstaan vanuit een beleidsmatige ambitie van overheden, waarbij onvoldoende wordt aangesloten bij de vragen en sterkten van bedrijven. Ter bevordering van de Publiek-Private Samenwerking (PPS) organiseert BCI al jaren debatten tussen Rijk, regionale overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen om over noodzakelijke veranderingen in het innovatiebeleid (op nationaal en regionaal niveau) van gedachten te wisselen en om tot nieuwe inzichten te komen.

In de komende jaren zal in het innovatiebeleid nadrukkelijker ingespeeld gaan worden op het vinden van antwoorden op de grote maatschappelijke uitdagingen waaronder klimaat, energie, vergrijzing en arbeidsmarkt. Daarvoor is van groot belang dat nog meer dan nu wetenschappelijk onderzoek en toepassingen in de praktijk, in nieuwe innovatiemodellen en samenwerkingsvormen bijeen worden gebracht. De tijden van meerjarig vastgelegde roadmaps en lineaire innovatieprocessen zijn voorbij. Deze zullen worden vervangen door radicale, disruptieve innovaties met meer invloed van consumenten en maatschappelijke groeperingen. Dat betekent dat in veel ketens naast nieuwe innovatiemodellen ook nieuwe verdienmodellen gaan ontstaan.

Businessplan shared research facilities

Om innovatie te versnellen hebben bedrijven en kennisinstellingen geavanceerde research- faciliteiten nodig. BCI wordt regelmatig gevraagd om businessplannen op te stellen voor het realiseren van shared research facilities en/of voor incubator gebouwen of demogebouwen waar dit soort faciliteiten worden aangeboden. Het uitgangspunt is daarbij dat bedrijven, kennisinstellingen en overheden gezamenlijk de (omvangrijke) investeringen voor hun rekening nemen. Een belangrijk onderdeel van die onderbouwing is dat BCI de economische spin off van de investeringen (nationaal en regionaal) concreet maakt. Dat rechtvaardigt namelijk (wel of niet) een bijdrage van overheden, maar ook van betrokken bedrijven. BCI heeft in de afgelopen jaren plannen opgesteld voor nieuwe research faciliteiten op het gebied van bijvoorbeeld nanotechnologie, big data, agro food, astronomie en medische technologie.

Innovatiesubsidie door samenwerking

De concurrentiekracht van een land wordt in toenemende mate bepaald door de innovatiekracht van regio’s. Het Rijk geeft sinds 2011 via het topsectorenbeleid richting aan het innovatiebeleid in Nederland door bedrijven een belangrijke stem te geven in gelden die worden besteed aan research & development. Er zijn 10 topsectoren onderscheiden en inmiddels kent elke topsector minimaal twee regio’s waar de desbetreffende sector een eigen clusterorganisatie heeft. Er is dus sprake van een grote dichtheid van innovatienetwerken in Nederland. Het voordeel daarvan is een laagdrempelige infrastructuur waarbij bijvoorbeeld hogescholen en het MKB relatief gemakkelijk kunnen instappen. Het nadeel is dat die clusterorganisaties vaak onvoldoende focus aanbrengen in hun activiteiten om nationaal en internationaal het verschil te kunnen maken. Er vindt daardoor versnippering van de inzet van middelen plaats. 

BCI ondersteunt regionale clusters met strategische programma’s met een goed onderbouwde inhoudelijke focus, die een bovenregionale positionering en profilering mogelijk maakt. In de plannen is er veel aandacht voor het betrekken van grote bedrijven en het MKB bij de programma’s en projecten, maar ook het concretiseren van de economische spin off van investeringen in het cluster. Door de samenwerking tussen kennisinstellingen en bedrijven (groot en klein) kan met succes gebruik worden gemaakt van de innovatiesubsidie die bij provincies, Rijk en ‘Brussel’ beschikbaar zijn. Ook voor het aantrekken van investeringen van elders wordt een gestructureerde marketing en acquisitie-aanpak uitgewerkt. In de door BCI opgestelde programma’s gaan alle betrokken partijen een meerjarig commitment aan. BCI heeft strategieplannen opgesteld voor tal van (regionale) clusters, bijvoorbeeld gericht op hightech, biobased economie, medische technologie en agro / food / tuinbouw.

Meer weten over Innovatie & Clusters?

Stel uw vraag aan onze expert

  • Campus Zeeland (provincie Zeeland, Hogeschool Zeeland, University College Roosevelt)
  • Doorontwikkeling Onderzoekslocatie Petten tot een Campus (provincie Noord-Holland, Stichting ECN/NRG, Stichtin PALLAS, Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord, gemeente Schagen, Staatsbos Beheer
  • Doorontwikkeling SRON (Rijksuniversiteit Groningen)
  • Evaluatie en strategieplan Health Valley (provincie Gelderland, OostNL, UMC Radboud)
  • Health Ageing Noord-Nederland (Rijksuniversiteit Groningen, UMC Groningen, provincie Groningen)
  • Incubator gebouw Wageningen Campus (Wageningen University, provincie Gelderland)
  • Inventarisatie Campussen in Nederland (Ministerie van EZK)
  • Masterplan ERCET (Rijksuniversiteit Groningen, Astron/Lofar, UMC Groningen, IBM)
  • Masterplan Greenport Venlo (provincie Limburg, regio Venlo) 
  • Strategieplan Biobased Delta (provincies Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland) 
  • Strategieplan Biobased Economy Oost-Nederland (BECON) (provincies Gelderland en Overijssel)

Cases