Bedrijventerreinen zijn de energietransitiehubs van de toekomst. De doelstellingen van de nationale energie- en klimaatakkoorden en de internationale klimaatafspraken kunnen niet alleen met het besparen van energie worden gehaald. Er zal naast windparken op zee ook substantieel duurzame energie ‘op het land’ moeten worden opgewekt en gedistribueerd.

Vrijwel alle gemeenten willen klimaatneutraal zijn in 2040 of 2050 en een groot aantal ondernemersverenigingen onderschrijft dat streven. Langzamerhand wordt echter ook duidelijk dat het opwekken, opslaan en distribueren van duurzame energie in steden en regio’s tot grote ruimtelijke ingrepen gaat leiden, zo blijkt uit een verkenning van Buck Consultants International voor het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Er is letterlijk veel fysieke ruimte op bedrijventerreinen nodig om energie op te wekken via onder meer windmolens, zonnedaken en zonneparken.

Windmolens aan de rand van een bedrijventerreinen

Bron: Website Park15 Logistics

Opvallend is dat bedrijventerreinen vooralsnog slechts een geringe rol spelen in allerlei maatschappelijke discussies, terwijl daar wél een belangrijk deel van de oplossing ligt. In onze consultancy-praktijk blijken drie invalshoeken goede resultaten op te leveren.

Allereerst blijkt dat met name in bedrijfsgebouwen (hallen) op bedrijventerreinen nog veel mogelijkheden aanwezig zijn voor energiebesparing (via isolatie, LED-verlichting, WarmteKrachtKoppeling-installaties, etc.). Dat wordt gelukkig ook in toenemende mate onderkend door ondernemers, al is de situatie lastig als bedrijven zelf geen eigenaar zijn van hun panden, en de eigenaar niet wil investeren.

Ten tweede willen steeds meer (logistieke) bedrijven zonnecellen op hun daken aanbrengen. Zij kunnen de opgewekte energie vooralsnog echter alleen voor eigen gebruik benutten. In slechts een enkel geval kan elektriciteit worden geleverd aan het netwerk. Het blijft voorlopig problematisch voor elektriciteitsnetwerken om pieken en dalen in (decentrale) productie goed op te vangen. De business cases voor bedrijven zien er daardoor nog niet altijd voldoende positief uit. Deze marktimperfectie is bekend en recent spelen daar enkele energieleveranciers (bijv. Eneco) en netwerkbeheerders (bijv. Alliander) op in.

De droom van veel bedrijven en overheden: grote zonnedaken die elektriciteit leveren voor de omgeving

Bron: Logistiek.nl – op het distributiecentrum van Rhenus in Eindhoven liggen ruim 15.000 zonnepanelen

Ten derde kunnen bedrijventerreinen, oftewel een collectief van meerdere bedrijven, met hun potentieel aan zonne-energie, windenergie en warmte als een energiehub voor zichzelf en de directe omgeving gaan fungeren. Bovendien zal in steden op bedrijventerreinen de ruimte gevonden moeten worden voor ondergrondstations (elektriciteit) en buffers van duurzame energie. Die discussie is nog maar net van start gegaan. Bovendien kan worden geconstateerd dat grotere bedrijventerreinen, die in de afgelopen 10 tot 15 jaar ontwikkeld zijn, dermate gunstig gelegen zijn aan de randen van de steden dat hier mogelijkheden liggen voor het inpassen van windmolens, het opwekken van bio-energie en soms ook het ontwikkelen van zonnevelden. Ook hier staan we nog maar aan het begin van een nieuwe ontwikkeling.

Opslag van energie vraagt in de nabije toekomst om veel (milieu)ruimte voor opslag van energie die in steden alleen op bedrijventerreinen is te vinden

Bron: Nuon – batterijen op het Prinses Alexia Windpark in Zeewolde

Conclusie: bedrijventerreinen - en bedrijfsgebouwen op die terreinen - gaan in de energietransitie een belangrijke rol vervullen. Na jaren van moeizame discussies over duurzame bedrijventerreinen, zichzelf bekostigend parkmanagement en herontwikkeling van bedrijventerreinen gaat duurzame energieproductie op bedrijventerreinen terreineigenaren en op die terreinen gevestigde ondernemers een extra ‘licence to produce’ (duurzaam produceren) geven. Bovendien geeft de energietransitie de samenwerking in parkmanagement een financiële basis en vult het op termijn ook de portemonnee van de individuele ondernemer, maar dan zal er in de komende jaren wel fors geïnvesteerd moeten worden in gebouwen, samenwerking en opslag en distributie van elektriciteit en energie. De kosten gaan ook in dit geval voor de baten uit.

Typologie van terreinen

BCI heeft voor de energietransitie op bedrijventerreinen een typologie van terreinen ontwikkeld waaraan per type terrein een handelingsperspectief is gekoppeld voor zowel ondernemers als voor overheden. De typologie is gebaseerd op de samenstelling van het bedrijfsleven op een terrein vertaald naar de positie van bedrijven in de energieketen (overwegend consumptie/gebruik van energie; kansen voor opslag en distributie op het bedrijventerrein; mogelijkheden voor substantiële productie van duurzame energie op het terrein) en de schaal waarop energietransitie op een terrein vorm kan worden gegeven (individueel door een bedrijf, als collectief op een bedrijventerrein of op grote schaal voor het terrein en de ruime omgeving, aangeduid als grote oogst).

Hieronder is een voorbeeld van een typologie op regioniveau weergegeven. Het blijkt dat een gezamenlijk perspectief van ondernemers en overheden al snel tot enkele resultaten zal leiden. Vooral omdat ambities van overheden in de gebouwde omgeving (op bedrijventerreinen en aangrenzende woonwijken) vorm en inhoud krijgen, ondernemers uitgedaagd worden om gezamenlijk een koers te bepalen in dit complexe veld waar intensief opgetrokken kan worden met netwerkbeheerders en energiemaatschappijen. Typologie energietransitie op bedrijventerreinen Bron: BCI, 2018

Meer weten over dit item?

Ontvang nieuws van BCI