Veel nieuwe bouwprojecten in binnensteden zorgen voor extra bouwverkeer. Bestaan daarvoor slimme en duurzame oplossingen? Ja!
Steeds meer Nederlanders willen de komende jaren in een stedelijke omgeving wonen en werken, terwijl de ruimte beperkt is en de bereikbaarheid onder druk staat. De combinatie van een goed woon-werkklimaat en een grote bouwopgave zorgt voor conflicten. Bouwprojecten veroorzaken vaak, zeker in stedelijke omgeving, veel overlast, verkeersopstoppingen, onveilige verkeerssituatie en dragen bij aan de uitstoot van schadelijke emissies. Met een stijgende bouwbehoefte in steden zal dit, zonder maatregelen, alleen maar verergeren.
Het kan - gelukkig - ook anders! In de afgelopen jaren hebben tal van bouwlogistieke innovaties het licht gezien. Door de inzet van onder andere bouwhubs, een betere ketensamenwerking en inzet van schone transportmiddelen is al veel resultaat geboekt, soms tot wel 70% minder ritten en 25% hogere arbeidsproductiviteit. Toch blijft een brede doorbraak en herhaling van deze innovaties uit, vaak omdat kennis hierover ontbreekt of omdat opdrachtgevers niet weten hoe ze deze innovaties moeten (laten) toepassen.
Om (publieke) opdrachtgevers concrete instrumenten aan te reiken waarmee ze slimme en duurzame bouwlogistiek wel kunnen realiseren heeft Buck Consultants International, in opdracht van CROW, een publicatie opgesteld die hen daarin ondersteunt. Ook biedt de publicatie een uniek afwegingskader waarin - afhankelijk van het doel dat men nastreeft (meer ketensamenwerking, minder transport, andere modaliteiten) - die instrumenten gekozen kunnen worden die het meeste resultaat opleveren. Er zijn kansrijke instrumenten geselecteerd, die in elke fase kunnen worden ingezet, zoals de plan/ontwerpfase en de aanbesteding op prijs-kwaliteit.
Een goed voorbeeld van een kansrijk instrument dat overheden vanuit hun publieke rol kunnen inzetten is het Coördinatiestelsel van de Gemeente Amsterdam. Alle bouwprojecten met een impact op de openbare ruimte moeten worden aangemeld bij en afgestemd met dit samenwerkingsverband van lokale overheidsinstanties. Aan de hand van een aantal criteria worden deze bouwprojecten vervolgens beoordeeld en op elkaar afgestemd zodat overlast wordt beperkt. Dit Coördinatiestelsel is voor de plan- en ontwerpfase van bouwprocessen goed toe te passen in andere gemeenten en regio’s.
Daarnaast liggen er in de aanbesteding, de spil in het bouwproces, veel kansen voor slimme en duurzame bouwlogistiek. Door het toepassen van specifieke gunningscriteria in de aanbesteding kunnen marktpartijen gestimuleerd worden om zich te onderscheiden op slimme en duurzame bouwlogistiek. Enkele sprekende voorbeelden:
In de CROW-publicatie wordt de complete set met instrumenten voor een duurzame bouwlogistiek in elk van de fasen doorgenomen en toegelicht. Daarnaast stelt BCI een aantal concrete stappen voor waarmee gemeenten aan de slag kunnen om de kansen op een duurzame bouwlogistiek te verzilveren:
1 Creëer inzicht in bouwlogistiek. Zorg dat je als opdrachtgever of overheid zicht hebt op de logistieke gevolgen van alle voorgenomen en lopende bouwprojecten, weet wat je wilt bereiken met bouwlogistiek en welke mogelijkheden er dan zijn tot coördinatie en bundeling.
2 Direct aandacht voor duurzame bouwlogistiek in de plan- en ontwerpfase. Zorg dat er al vanaf het begin nagedacht wordt over duurzame bouwlogistiek als onderdeel van (nieuwe) bouwprojecten. Zeker al in de plan- en ontwerpfase kan door aandacht te besteden aan bouwlogistiek er al veel gewonnen worden.
3 Experimenteer met duurzame bouwlogistiek in de aanbestedingsfase. Start bijvoorbeeld als pilot met één of enkele bouwprojecten waarin bij de aanbesteding bouwlogistiek een belangrijk onderdeel wordt in de gunning.
4 Daag aannemers ook in de uitvoeringsfase uit om met innovaties in de bouwlogistiek te blijven komen. Organiseer regelmatig bijeenkomsten waarin aannemers van verschillende projecten in de stad elkaar treffen en tot nieuwe innovaties kunnen komen.