Logistiek speelt een cruciale rol in onze samenleving, maar is voor veel burgers vaak lastig op waarde te schatten. De sector is wel zichtbaar, want de bestelwagens en trucks rollen door de straten en de magazijnen staan in het landschap. De link van al die activiteiten met het dagelijks leven is echter moeilijk te maken, ook omdat de logistieke processen zich vaak binnen een haven of warehouse afspelen.
Kees Verweij, partner van Buck Consultants International (BCI), is samen met collega’s en met Logistiek.nl al jaren bezig om dit beeld via een top-100 van dienstverleners bij te stellen. Wat vaak onvoldoende bekend is, is dat logistieke bedrijven innovaties op alle vlakken in hun bedrijfsproces toepassen om zo met succes burgers in al hun behoeftes te voorzien. De Top 100 Logistiek Dienstverleners van 2023 met aansprekende voorbeelden is op 6 juni gepresenteerd. Wat vindt Verweij van de rangen, standen en innovaties op deze ranglijst? Hierbij zijn uitgebreide analyse.
Nederlandse logistiek dienstverleners zijn niet te benijden. Net als elk ander bedrijf willen ze duurzaam en efficiënt hun business laten groeien, en dat dat investeringen vraagt is vanzelfsprekend. Maar hoe kun je in deze tijden van schaarse ruimte, zeer krappe arbeidsmarkt en tekorten in basisvoorzieningen als elektriciteit dit bereiken? Eén ding staat als een paal boven water: je moet inzetten op innovaties op alle vlakken in je logistieke bedrijfsprocessen om met succes in te kunnen spelen op deze forse uitdagingen. We zien logistiek dienstverleners dat ook volop doen, want ze zijn vaak meester in het flexibel inspelen op uitdagende omstandigheden. Net als vorig jaar wilden we dat in al zijn facetten terug laten komen in de nieuwe Top 100 Logistiek Dienstverleners.
Net als de afgelopen jaren hebben we ook dit jaar niet alleen gekeken naar de ‘harde’ indicatoren als omzet, aantal vaste en flexibele werknemers en aantal vierkante meters warehousing. Bedrijven zijn daarnaast weer doorgelicht op hun prestatie op zes innovatiethema’s: de mate waarop zij duurzaam transport en duurzame warehousing inzetten, innoveren op het gebied van arbeid en scholing, en in hoeverre zij bezig zijn met smart warehousing, digitalisering en ketenregie. Toch voeren we ook in 2023 wat innovaties door: zo wegen we nu naast de vaste ook het aantal flexibele werknemers mee in de indexscore. Ook leggen we dit jaar nog meer nadruk op de ‘best in class’-bedrijven met vijf sterren bij elk van de zes innovatiethema’s, met een onderverdeling naar grote, middelgrote en kleinere bedrijven. Deze innovaties zijn per thema gescoord door een panel van onafhankelijke experts. De precieze onderbouwing van de top-100 2023 vindt u aan het einde van dit artikel. Maar laten we starten met de top-10!
DHL Supply Chain heeft de nummer-1 positie in 2023 behouden, maar het opvallendste vinden we dat er echt sprake lijkt te zijn van ‘de grote drie’ in de logistieke dienstverlening in Nederland. Ceva Logistics en DSV Road/Solutions hebben dit jaar stuivertje gewisseld, mede door enkele overnames voor Ceva. Voor alle drie geldt echter dat ze zich in ons land onderscheiden in zowel grootte als innovatieve logistieke processen. De hele top-3 scoort op vijf van de zes innovatiethema’s ‘best in class’, en dat lukt verder maar één ander kleinere dienstverlener op de lijst. Natuurlijk, als je groot bent heb je veel mogelijkheden tot innovatie, maar deze top-3 weet dat ook in de praktijk toe te passen.
In de top-10 is verder één nieuwe binnenkomer en dat is Bleckmann. Deze specialist in de fashion-logistiek stijgt zes plaatsen naar nummer 8 en timmert onder meer aan de weg met het nieuwe circulair gebouwde distributiecentrum in Almelo. Vrijwel alle top-10-bedrijven zijn ook best in class op één of meer innovatiethema’s: dit is relatief vaak op duurzaam transport en duurzame warehousing, maar ook wel op digitalisering. De meeste van hen besteden bovendien veel tijd aan het goed toelichten van hun innovaties, zodat het panel van experts alle informatie hebben om deze goed te kunnen beoordelen.
Als we naar de nummers 11 tot en met 30 kijken vallen een drietal sterke stijgers op. Ten eerste is dat DP World (nummer 14). Dit bedrijf heeft Syncreon overgenomen en gecombineerd met andere logistieke contractactiviteiten. Ook Dachser/Müller is het product van een recente overname, en stijgt mede daardoor met 23 plaatsen fors naar positie 20. Ten slotte groeit Den Hartogh Logistics als specialist in de chemische distributielogistiek door naar plek 29.
Opmerkelijk is dat er nauwelijks bedrijven tussen de nummer 11 en 30 best in class zijn op een innovatiethema. Dat is buiten Nunner Logistics om, dat drie keer het maximumaantal sterren behaalt, waaronder uiteraard op ketenregie via dochter Caroz, buiten Nabuurs om met twee maximale scores en buiten Den Hartogh Logistics met een best in class-notering op innovatieve arbeid en scholing. De reden lijkt dat de top-10-bedrijven zoveel effort steken in het goed beschrijven van hun innovaties in de jaarlijkse enquête, dat er weinig ruimte overblijft voor andere bedrijven in de top-30 om een best in class-vermelding te krijgen. Dit wil wellicht niet zeggen dat die innovaties er niet zijn, alleen dat ze nog beperkt naar voren worden gebracht. Volgend jaar liggen er nieuwe kansen op dit vlak.
Elk jaar wordt er hard aan gewerkt om de enquête voor de Top 100 Logistiek Dienstverleners te verbeteren. Hiervoor heeft Kees Verweij dit keer nauw samengewerkt met zijn nieuwe collega Jaco van de Wijdeven, consultant bij BCI. Van de Wijdeven legt in deze blog uit waarom en wat het effect ervan is geweest. Lees de blog
Buiten de top-30 is de invloed van innovaties op de indexscore (en dus op de positie op de ranglijst) van bedrijven het sterkst, omdat je daarmee als mkb’er nog meer het onderscheid kan maken ten opzichte van de concurrentie. Bij deze groep wordt ongeveer driekwart van de indexscore bepaald door de prestatie op het gebied van innovaties in de zes thema’s. Dit hebben we expres zo ingericht, omdat we in de ranglijst juist meer aandacht willen geven aan de meest innovatieve bedrijven. Welke bedrijven vallen op dit jaar?
Allereerst aandacht voor een aantal nieuwe binnenkomers, inclusief de herintreders Nippon Express op nummer 31 en Heisterkamp op nummer 38. Eigenlijk hoorden deze bedrijven vorig jaar ook in de top-100, maar toen hadden ze niet ingezonden of de innovaties alleen met steekwoorden beschreven. Nu hebben deze bedrijven meer moeite besteed aan hun enquête, en dus keren ze terug. Zo zijn er ook bedrijven verdwenen uit de top-100 omdat ze de enquête niet (volledig) kunnen of willen invullen, zoals Lineage Logistics, de Fritom Groep en Ewals Cargo Care. Dat is jammer, maar het principe van de top-100 is dat het een ‘coalition of the willing’ is die bereid zijn enkele kwantitatieve kengetallen te leveren en hun innovaties te beschrijven. Gelukkig is het overgrote deel daartoe meer dan bereid, zodat we behoorlijk wat partijen met drie best in class-scores met 5 sterren op innovatiethema’s zien. Hiertoe behoren dienstverleners als de Vos Transport Groep (nummer-35) met onder andere een investering in een waterstoftruck, Samsung SDS Cello Logistics (nummer-40), E. van Wijk Logistics (nummer-42), Pon Logistics (nummer-46), Versteijnen Logistics (nummer-54) en Van der Wal (nummer-60).
Bedrijven die zich weten te onderscheiden dus, en daarbij is het wellicht een verrassing dat een aantal van hen dalen op de ranglijst. De reden daarvan is tweeledig: allereerst waren de meeste van deze bedrijven vorig jaar ook al best in class op een aantal innovatiethema’s, waardoor ze vorig jaar al een flinke stap op de lijst hebben gezet. Daarnaast wegen we dit jaar ook het aantal flexibele medewerkers mee in de index-score, waardoor een aantal bedrijven stijgen of dalen. Dit geldt ook voor het bedrijf dat als enige naast de grote top-3 op vijf innovatiethema’s zich als best in class weet te onderscheiden, en dat is de agrarische distributiespecialist Zijderlaan uit Stolwijk. Dit bedrijf onderscheidt zich op verschillende vlakken van andere logistieke mkb’ers, onder andere op het gebied van het continu werken aan duurzaam transport (tweede Lean & Green-ster behaald begin 2023) en warehousing, en ook het integraal meenemen van medewerkers in een duurzame en sociale manier van werken. De inzet van flexibele medewerkers is wat minder groot, en daarom zijn ze enkele plaatsen gezakt, maar wij denken dat het onderscheidend vermogen dat meer dan compenseert.
Verderop in de top-100 komen we de andere nieuwkomers tegen. De meeste van deze bedrijven stonden al een aantal jaren net buiten de lijst, zoals de farmaspecialist Movianto (71), Kooiker Logistiek uit Friesland (86), Fox Global Logistics (92) en Rutges Cargo (98). Daarnaast zijn er ook herintreders, zoals Oegema (72), die in 2022 door omstandigheden de enquête niet kon invullen, en ColliCare (99) die een nieuwe deelnemer is. Daarnaast zijn er verschillende stijgers die groeien door een groter volume aan activiteiten, zoals VSDV Transport op nummer 49 en Raben Trasnport op nummer 63, of een aantal best in class-scores, zoals de tweede farmaspecialist VTS Logistics op positie 52 en de bouwspecialist Pultrum op positie 61.
De huidige schommelingen in de Nederlandse economie laten duidelijk zien dat soepel lopende logistieke ketens essentieel zijn voor de Nederlandse samenleving. Logistiek is meer dan trucks en magazijnen, en met deze top-100 proberen we inzicht te bieden in de waaier aan innovaties die dienstverleners toepassen om adequaat in te spelen op de wensen van klanten en retailers. Uit de enquête begin 2023 blijkt dat innovaties in HR en de energietransitie het belangrijkste worden gevonden. Het eerste om medewerkers te vinden en vast te houden, bijvoorbeeld ook door innovaties op het gebeid van huisvesting. Bij de energietransitie gaat het om zowel het transport als de warehouses (klimaatneutraal, gasloos). Het gebruik van data voor het optimaliseren van logistieke processen wordt als de grootste uitdaging gezien door de dienstverleners, want er is zoveel data beschikbaar dat je de juiste keuzes moet maken. Ten slotte vinden dienstverleners de discussie rondom toekomstige ruimte voor warehouses belangrijk, waarbij men vastgoedontwikkelaars graag wil uitdagen om multifunctionele en duurzame warehouses te ontwerpen en realiseren.
Natuurlijk willen we op basis van deze top-100 in de komende maanden ook de verschillende innovaties bij dienstverleners aan de samenleving laten zien. Logistiek.nl staat gedurende het jaar in artikelen en ‘specials’ stil bij logistieke bedrijven die via opvallende innovaties het onderscheid voor hun klanten maken. Houd de website in de gaten voor meer inspirerende verhalen.
De top-100 van logistiek dienstverleners is in 2023 wederom samengesteld op basis van een indexscore. Deze indexscore is gebaseerd op kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren: naast omzet in miljoenen euro’s, aantal vaste en flexibele werknemers en aantal vierkante meters warehousing, gaat het om de zes inmiddels bekende innovatiethema’s. De weging van deze indicatoren is zo ingericht dat de score op innovatie een steeds belangrijkere rol speelt als de bedrijven kleiner zijn. Dit betekent in de praktijk dat de meer innovatieve mkb’ers onder de logistiek dienstverleners sneller in aanmerking kunnen komen voor een notering in de ranglijst. Voor deze top-100 geldt net als in de voorafgaande jaren nog steeds dat de focus ligt op bedrijven in de contract- en distributielogistiek, die de goederen op- en overslaan en mogelijk bewerken in een warehouse. Dit betekent dat pure bulkvervoerders, post- en koeriersdiensten, verhuizers, spoor- en binnenvaartoperators, expediteurs en andere partijen niet vallen onder de doelgroep van deze top-100. Bij sommige grotere bedrijven, zoals DSV, DHL, Kühne + Nagel, PostNL en UPS, hebben we alleen de bedrijfsonderdelen meegeteld die zich richten op deze activiteiten. Op deze manier houden we een ‘level playing field’ om de prestaties van bedrijven met elkaar te kunnen vergelijken.
Het is elk jaar een uitdaging om de top-100 van logistiek dienstverleners zo goed mogelijk samen te stellen. Allereerst moet de omzet, het aantal werknemers en het aantal vierkante meters warehousing vastgesteld worden. Dit gebeurt op basis van input van bedrijven zelf met een check bij de Kamer van Koophandel en onze eigen database met inmiddels 50 miljoen vierkante meter aan warehousing in Nederland. De deelname aan het Lean & Green- en het Breeam-programma hebben we deels meegewogen voor duurzaam transport en warehousing, maar ook andere duurzaamheidsmaatregelen zijn beoordeeld en meegewogen. Ook voor bedrijven die niet meedoen aan Lean & Green en Breeam, maar die wel sterk investeren in duurzamer transport en warehousing, was het dit jaar mogelijk om een hoge score op deze innovaties te behalen. Via een breed verspreide digitale enquête hebben bedrijven de kans gehad hun onderscheidende innovaties op zes thema’s tot in detail toe te lichten. Deze enquête is onder andere door meer dan 90 procent van de aangeschreven bedrijven van de top-100 uit 2022 beantwoord. Een panel van onafhankelijke experts heeft vervolgens al deze antwoorden naast elkaar gelegd en via objectieve maatstaven beoordeeld. Deze scores zijn de basis voor de mate van innovatie bij de bedrijven op elk van de zes thema’s. De mate van innovatie is voor bedrijven op basis van hun antwoorden in twee groepen samengevat en beoordeeld met 1 tot 5 sterren. Op deze wijze hebben we zo goed als mogelijk de indexscore van de bedrijven in de top-100 bepaald, met als basis de enquête en waar nodig gecheckt via onafhankelijke bronnen en experts.
In de Top 100 Logistiek Dienstverleners 2023 hebben we, vanwege het succes van de editie van 2022, volledig inzicht gegeven in de score van bedrijven op alle zes de innovatiethema’s, zodat de best in class-bedrijven uitgelicht worden. Hopelijk biedt dit informatie en inspiratie voor alle dienstverleners om ook continu te blijven investeren in innovaties in logistieke bedrijfsprocessen!
Lees dit artikel en relevante onderwerpen ook via Logistiek.nl
