Voorlopige resultaten uit onderzoeken van Buck Consultants International tonen aan dat Zero Emissie zones voor stadslogistiek in steden zeer kosteneffectief zijn met een groot effect op klimaat en luchtkwaliteit.
De internationale aandacht bij publicatie van de Europese Green Deal lijkt voor het goederenvervoer vooral gericht te zijn op de “vergeten” logistieke sectoren zee- en binnenvaart en luchtvaart, terwijl juist in de stadslogistiek op korte termijn al veel stappen gezet kunnen worden naar zero emissie transport. De Nederlandse aanpak waarin publiek en private partijen met elkaar tot afspraken komen om toe te werken naar Zero Emissie, is een no-regret voor een Europese aanpak.
In het kader van de uitwerking van het Nederlandse Klimaatakkoord werkt Buck Consultants International voor zo’n 15 Nederlandse gemeenten aan de planvorming voor Zero Emissie zones Stadslogistiek. Onderdeel van de aanpak is het in beeld brengen van de effecten. Belanghebbenden hebben namelijk terechte vragen over bijvoorbeeld de kosten van invoering voor gemeenten en marktpartijen, de opbrengst voor het klimaat en luchtkwaliteit en de impact op de leefbaarheid en het vestigingsklimaat.
In onderstaand figuur zijn de belangrijkste typen effecten die BCI in haar onderzoeken voor gemeenten bij invoering van de ZE zone in beeld brengt.
Uit de effectstudies van BCI blijkt dat het invoeren van een Zero Emissie zone voor de Stadslogistiek vraagt om investeringen van gemeenten en bedrijfsleven. En dat daar grotere, belangrijke, collectieve baten tegenover staan op het gebied van milieu- en klimaat. Daarmee is er dus sprake van een positief maatschappelijk rendement.
Een grotere omvang van de zone leidt daarnaast tot een hoger maatschappelijk rendement, omdat de kosten maar beperkt toenemen in verhouding tot de collectieve baten. Inzicht in de orde grootte van de effecten van invoering van een ZE zone biedt gemeenten een handvat om onderbouwde discussie te voeren over invoering van de zones.
Om ZE zones met draagvlak van belanghebbenden in te voeren onderscheidt BCI 8 succesfactoren. Zo moet allereerst voldoende beschikbaarheid zijn van Zero Emissie voertuigen. Niet alleen technisch beschikbaar, maar ook bedrijfseconomisch concurrerend ten opzichte van diesel. Hiervoor is het van belang dat (Europese) voertuigfabrikanten hun productie van ZE voertuigen opschalen. Een thema dat ook de aandacht heeft van de Europese Commissie.
Ander belangrijk aandachtspunt is de handhaving van ZE zones. Het mag niet zo zijn dat alleen op binnenlandse voertuigen gehandhaafd kan worden. Europese uitwisseling van kentekengegevens is voor handhaving dus essentieel.
Verder is in veel steden de omvang van de zone onderwerp van gesprek. BCI heeft hiervoor een afwegingskader ontwikkeld om steden te helpen bij het bepalen van de meest geschikte omvang. Vanuit het Nederlandse klimaatakkoord wordt gestreefd naar middelgrote zones. Dit omvat het stadscentrum en de omliggende woonwijken. Dit is dus breder dan alleen de voetgangersgebieden in stadscentra waarvoor nu veelal al toegangseisen gelden.
In onderstaande figuur zijn de acht succesfactoren weergegeven.
