2022 is het derde jaar waarin het coronavirus het leven beheerste van alle Nederlanders. De vastgoedsector kijkt intussen met gemengde gevoelens terug op de marktontwikkelingen in het eerste regeerjaar van het kabinet Rutte-4, blogt René Buck.
Om een einde te maken aan de jarenlange discussie over enerzijds de noodzaak 100.000 woningen per jaar te bouwen en anderzijds de vraag wáár, komt het kabinet met een simpel besluit: een derde van de nieuw te bouwen woningen wordt definitief binnenstedelijk gebouwd en nog eens een derde definitief aan de rand van de steden/landelijk gebied. Over het laatste een derde deel wordt advies gevraagd aan een combinatie van College van Rijksadviseurs, Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur en Planbureau Leefomgeving. De eis van het kabinet dat dit advies concreet moet zijn om de urgente opgaven daadwerkelijk op te pakken betekent het einde van het College van Rijksadviseurs. ‘Wij vinden dat we eerst drie jaar moeten nadenken over hoe Nederland er over 100 jaar uitziet. Dit soort kortetermijndenken past ons niet en daarom treden wij terug’, zo stond in een verklaring te lezen. Tot verrassing van de drie Rijksadviseurs gaat er géén golf van verontwaardiging door ruimtelijk ordenend Nederland.
Om de woningbouw te versnellen lanceert woonminister Hugo de Jonge nieuwe initiatieven. Onder het motto ‘we gaan niet wachten op de nieuwe omgevingswet, want die wordt pas in het volgende kabinet-Rutte ingevoerd’ worden provincies en gemeenten geconfronteerd met wat de zo vaak aanbeden ‘Rijksregie’ in de praktijk betekent. Woondeals met decentrale overheden worden vervangen door contracten tussen Rijk en provincies/gemeenten over woningbouw met prestatieafspraken, maar ook met boetebepalingen. Wie een bepaald contingent woningen in 2023 niet realiseert, krijgt in de jaren daarna minder overheidsgeld om bereikbaarheid van woningbouwlocaties te verbeteren of sta-in-de-weg bedrijven uit te kopen.
De nieuwe Crisis en Herstelwet 3.0 geeft concrete handvaten voor snelheid. ‘De combinatie van wortel en stok doet mij denken aan de discussie tussen 2G en 3G toen ik nog Minister van Volksgezondheid was’, aldus een melancholische Hugo de Jonge. ‘Het dreigen met toegangsbeperkingen heeft samen met de inmiddels maandelijkse boostercampagnes er toe geleid dat de vaccinatiegraad nu op 96,317 procent ligt’.
Ook maakt de Minister op een groot Vastgoedmarkt-congres in september goed nieuws bekend voor bij gemeenten en provincies werkende ambtenaren, die met woningbouw belast zijn. De combinatie van een eenmalige welkomstbonus van gemiddeld 10.000 euro netto voor nieuwe ervaren medewerkers en de stay-on-board bonus van 50.000 euro (in 3 jaren) zorgt niet alleen voor behoud maar ook voor een snelle uitbreiding van daadkrachtige ambtenaren, zodat gebrek aan gemeentelijke capaciteit geen belemmering meer is.
Ook de discussie over de vestiging van distributiecentra (‘verdozing van het landschap’) wordt opgelost door een uitzonderlijke interventie van het Ministerie van Economische Zaken, dat zich – na jarenlange afwezigheid – weer begeeft op ruimtelijk gebied. Elke provincie bepaalt voortaan zelf hoeveel ruimte ze wil reserveren voor logistiek en volgt vervolgens de met het Rijk afgesproken verdeling tussen vestiging op brownfields versus vestiging op greenfields.
In de praktijk betekent dit dat kleine en middelgrote logistieke bedrijven vooral op bestaande bedrijventerreinen worden gevestigd en mondjesmaat de aanleg plaats vindt van enkele goed bereikbare en aantrekkelijk landschappelijk ingepaste logistieke parken per provincie voor (middel) grote distributiecentra.
Minister van Economische Zaken Micky Adriaansens juicht deze door een adviesbureau uit Nijmegen bepleite en uitgewerkte oplossing – buiten alle polderoverleggen om – toe. ‘Het illustreert het nieuwe elan van dit kabinet. Bovendien had ik ook veel ruimte in mijn agenda want collega Rob (Jetten – red) doet Klimaat en Hans (Vijlbrief – red) bekommert zich om ‘Groningen’. Toen heb ik me maar op dit dossier gestort met een geweldig resultaat. Ik ga nu enthousiast verder werken aan een Actieplan Verbetering Vestigingsklimaat, want het feit dat normale MKB-bedrijven twee jaar nodig hebben om überhaupt ruimte te vinden voor uitbreiding, vervolgens twee jaar moeten wachten op een elektriciteitsaansluiting en daarna drie jaren opstartproblemen hebben omdat ze geen personeel kunnen vinden, dat kan natuurlijk niet.’
Aan het einde van het jaar houden twee ontwikkelingen de Nederlanders in een houdgreep. Na de hosannastemming van vóór de zomer omdat de omikron-besmettingsgolven definitief zijn afgevlakt, wordt de wereld in november opgeschrikt door het zeer besmettelijke uit India afkomstige covid-22.
Ook het uitbreken van een oorlog in Azië doet iedereen trillen. De decennialang opgekropte geopolitieke spanningen tussen China en de Westerse wereld (denk aan Hong Kong, Taiwan, Oeigoeren), leiden tot zeegevechten tussen China en een alliantie van de VS, Japan en Korea.
President Kamala Harris, die de in februari aan een hartaanval overleden Joe Biden is opgevolgd, krijgt het voor mekaar dat vredesbesprekingen starten waarin tot veler verrassing Nederlanders een cruciale rol vervullen. De onwaarschijnlijke combinatie van Sigrid Kaag (‘onderhandelingservaring met Assad’) en Frans Timmermans (‘drammer die de bad cop speelt’) moet de wereld in 2023 redden. De vooraanstaande rol op het wereldtoneel kan echter de vieze nasmaak tijdens de kerstdis, van de vroege uitschakeling van het Nederlands elftal op het WK in Qatar niet wegnemen bij veel Nederlanders.
Dit artikel verscheen eerder op Vastgoedmarkt website.
Bron: Vastgoedmarkt
12 januari 2022
