Bridging the gap

Politieke instabiliteit veroorzaakt golf van handelsmaatregelen

Anno 2025 wordt politieke instabiliteit door CEO’s als grootste risico ervaren. Dit blijkt uit diverse onderzoeken (onder andere van BCI en McKinsey). De instabiliteit veroorzaakt beschermende maatregelen tegen een open en vrije wereldhandel. Denk aan de recente maatregelen die aangekondigd zijn voor de Verenigde Staten, voorheen nog de grootste voorstander van ‘vrije’ wereldhandel. Overigens wijzen we allemaal naar Trump, maar er worden ook frequent maatregelen door andere continenten en landen genomen. De zogenaamde Global Trade Alert wijst nu al op meer dan 2000 interventies die genomen zijn in 2024 om voorwaarden te stellen aan de onderlinge handel.

Directe negatieve impact op economie, vestigingsklimaat en proces om tot vergroening te komen

Handelsmaatregelen hebben een groot effect op de economie en hebben ook directe negatieve impact op het Nederlandse bedrijfsleven en ons vestigingsklimaat. Onlangs berekende RABObank bijvoorbeeld nog de disbalans in agrogerelateerde import en export tussen de VS en Nederland. We zien daarnaast een afname van buitenlandse bedrijven en de werkgelegenheid die hiermee gepaard gaat in Nederland met tientallen procenten de afgelopen jaren. Het is duidelijk dat dit ook effecten heeft op logistieke keteninrichtingen (complexer, meer dan voorheen gebaseerd op risico analyses) en ook de bijbehorende transportstromen en de wens om te vergroenen. Alle goede bedoelingen ten spijt zien we deels een reverse modal shift plaatsvinden. Dat wil zeggen: goederen die al geswitcht waren van wegvervoer naar een duurzamere modaliteit zoals water en spoor, gaan weer terug naar hun vertrouwde modaliteit, namelijk het wegvervoer. Mede daardoor treedt ook een vertraging op in de vergroening van het wegtransport. Dit roept vervolgens de vraag op of al onze strategische vergroeningsdoelen nog wel tijdig te halen. De eerste ‘laten we het maar uitstellen’ quotes verschijnen in de media, bijvoorbeeld als het gaat om de invoering van ZE zones of de vanuit Europa opgelegde verplichte Carbon Footprint berekeningen. Het gat tussen de gewenste zero emissie economie van de toekomst en de huidige praktijk lijkt steeds groter te worden in plaats van kleiner, alle doelstellingen en inspanningen ten spijt.

Help logistieke bedrijven met reel opgebouwde ambities

Interessant is de vraag hoe we deze steeds meer uiteenlopende werkelijkheden van mooie doelen en de weerbarstige praktijk weer kunnen overbruggen. Ik denk dat we de einddoelen niet moeten verzachten. Wel moeten we met maatregelen zien aan te sluiten bij de realiteit. Hou allereerst vast aan ingezette koers en wijzig die niet iedere keer, zo weten bedrijven waar ze aan toe zijn en kunnen zij hierop investeren. Probeer daarnaast bedrijven (zeker het MKB) te helpen met de vergroening op basis van een reële terugverdientijd, draagbare risico’s, objectieve berekeningen en haalbare implementatietrajecten in plaats van innovatieve concepten waarvan de risico’s groot zijn en het verdienmodel onzeker. Doe dit meteen ook samen met de partners in de keten, zodat er een ‘intern level playingfield’ ontstaat. Via een ouderwets Nederlandse ‘tegeltje voor tegeltje’ aanpak kunnen we stap voor stap in de goede richting gaan. Gelukkig zie ik nog steeds koplopers op het gebied van vergroening en verduurzaming die hun nek uit blijven steken om de transitie versneld te maken. Het gaat dat niet alleen om logistieke bedrijven zelf zoals Cornelissen Transport in Nijmegen of H. Essers in Genk, maar ook om Retailers, verladers tot soms hele bedrijventerreinen, zoals de Circular Hub in wording op het Chemelot terrein in Sittard Geleen. De hoop is dus nog niet vervlogen, maar vraagt wel om reflectie en actie.

Geschreven voor Transport & Logistiek maart 2025.