De grote Koreaanse top-10 rederij Hanjin Shipping vecht momenteel voor haar voortbestaan, en lijkt het eerste grote slachtoffer te worden van de structurele problemen in de zeecontainerwereld. Nog niemand weet hoe het af gaat lopen: zal de Koreaanse overheid Hanjin alsnog redden van een faillissement of is de rederij toch niet ‘too big to fail’? In ieder geval veroorzaakt de situatie bij Hanjin schokgolven over de gehele wereld. Rond de 80 schepen gevuld met containers liggen te wachten op de wereldzeeën, en deze worden nog niet afgehandeld omdat iedereen wil weten of er betaald gaat worden. Ook Nederlandse bedrijven hebben hun goederen in deze containers zitten, want Hanjin heeft circa 5% van de markt tussen China en Europa in handen. De vraag is wanneer en tegen welke kosten ze hierover kunnen beschikken.

De kern van het probleem voor rederijen als Hanjin is dat de prijzen voor het zeecontainertransport tussen China en Europa al jaren relatief laag zijn. Medio april 2016 lag de spot markt prijs voor vervoer van een TEU van Shanghai naar een haven in Noord Europa zelfs onder de $ 300. Deze extreem lage prijs was het gevolg van overcapaciteit op de route China - Europa gecombineerd met seizoenseffecten en de lage brandstofprijzen. De grotere rederijen hebben geïnvesteerd in steeds grotere containerschepen, die de laatste jaren op de markt zijn gekomen. Uiteraard moeten deze schepen analoog aan de vliegtuigmarkt maximaal geladen zijn. Er wordt dus gestunt met prijzen om de schepen vol te krijgen. Sinds april 2016 zijn de prijzen weer gestegen naar $800-1000 per TEU, hoofdzakelijk doordat rederijen de prijzen hebben verhoogd om in deze competitieve markt te overleven. In september 2016 lagen de prijzen op de Shanghai – Noord Europa route op iets boven de $ 900 per TEU. Een stijging van $ 200 sinds augustus 2016, wellicht is dit effect van het wegvallen van de Hanjin-capaciteit maar het is nog te vroeg om dit vast te stellen. Opmerkelijk is nog ook dat de laatste maand de prijs van transport van een TEU naar een Zuid-Europese haven ruim $ 200 goedkoper is geworden dan naar een Noord-Europese haven. Dit is ook een trend om in de gaten te houden, want de concurrentiekracht van de havens in de Middellandse Zee kan zo structureel toenemen.

De grote zeerederijen moeten nu en in de komende jaren het hoofd boven water zien te houden in een extreem turbulente markt. Dat zal lastig zijn, en het heeft ook direct effecten op verbeteringen in het achterlandtransport via weg, water en spoor. Nederland loopt voorop in Europa met innovatieve pilots in synchromodaal transport en optimaal hergebruik van containers, maar een grote doorbraak is in de huidige situatie lastig te bereiken. Containers zijn namelijk in veel gevallen het eigendom van rederijen. Zij houden in veel gevallen nog vast aan een snelle terugkeer van de vaak lege containers naar de haven, zodat ze maximale controle hebben over inzet van deze assets. De sleutel voor succesvol hergebruik van containers ligt in het via business cases overtuigen van rederijen dat dit ook voor hen geld kan opleveren. Deze cases komen nu in Nederland van de grond, onder meer in Brabant, en hopelijk kunnen rederijen hun marktpositie ook via deze innovaties langzaam verbeteren.

Meer weten over dit item?

Ontvang nieuws van BCI