Zorg voor uitvoeringskracht. Hanteer wortel en stok. Maar ga niet à la Jan Pronk, een oud-minister van VROM, tot in detail aan regio’s voorschrijven waar zij hun woningbouw of bedrijventerreinen moeten realiseren.
Dat advies aan een volgend kabinet komt van René Buck. Zijn bureau Buck Consultants International onderzoekt, adviseert, implementeert en voert projectmanagement uit over de hele wereld op het gebied van (regionale) economie, ruimte, infrastructuur, vastgoed, locatiekeuzes, goederenvervoer en logistieke ketens. Buck volgt de politieke discussie over de noodzaak van een nieuwe minister van Ruimte in een nieuw kabinet met grote belangstelling.
Volgens Buck zijn al binnen de bestaande wet- en regelgeving mogelijkheden om meer centrale sturing door het Rijk bij de ruimtelijke inrichting van het land mogelijk te maken. Buck: ‘De huidige wet op de Ruimtelijke Ordening biedt die mogelijkheid al via een Rijksinpassingsplan. Minister Kajsa Ollongren (D66) van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, die ook ruimtelijke ordening in portefeuille heeft, had op grond daarvan kunnen ingrijpen bij de Polder Rijnenburg, een geruchtmakende case.’
‘De gemeente Utrecht en de provincie willen daar windmolens en zonneparken plaatsen, terwijl een Kamermeerderheid kiest voor duizenden woningen daar. Maar daar heeft Ollongren niet aan toegegeven. Want bestuurlijk Nederland vindt zo’n Rijksinpassingsplan een lelijk ding, omdat zo’n dictaat uit Den Haag niet past in onze bestuurscultuur en de broze verhouding tussen het Rijk en lagere overheden. Ook de nieuwe Omgevingswet geeft die ruimte. Gaat zo’n toekomstig minister van Ruimte dat in de toekomst dan wel doen? Je hebt het immers wel over de beslissingen van twee democratisch gekozen overheden. Ik moet het eerlijk gezegd nog zien…’25
Volgens Buck is de strijd om de ruimte ‘steeds heftiger en intensiever’ in dit overvolle landje, waarop elk vierkante meter een bestemming rust. En ook nog eens drie andere functies ‘staan te trappelen’ om die functie over te nemen. ’De aanspraken op de ruimte worden alleen maar groter. Dat geldt niet alleen voor de woningbouw met nog een miljoen te bouwen woningen, maar ook voor de energietransitie, de plekken voor windmolens en zonneparken, nieuwe bedrijventerreinen en landbouw. Een heleboel zaken houden zich nu eenmaal niet aan gemeente- of provinciegrenzen. Dus dat we een minister van Ruimte nodig hebben, zoals veel politieke partijen en ook het College van Rijksadviseurs stellen, ja, daar kan me best iets bij voorstellen.’
‘Het enige waar je mee moet oppassen is dat de politiek volstaat met twee regels in een regeerakkoord. Ik denk dat er dan ook heel indringend gesproken moet worden tijdens de formatie van een nieuw kabinet over de taken en bevoegdheden van zo’n minister van Ruimte. En de manier waarop de verschillende overheidslagen met hem of haar om zullen gaan. Anders zou het weleens op een grote teleurstelling kunnen uitlopen. Zonder harde afspraken bouw je een mislukking in.’
Naar Buck’s visie zijn er eigenlijk ook helemaal geen nieuwe plannen nodig. ‘Er zijn nu al meer dan genoeg mooie plannen voor de ruimtelijke invulling van veel maatschappelijke vraagstukken in dit land. Aan input geen gebrek. Waar het op stuk loopt is de output, de uitvoering. Rond de woningbouw worden bijvoorbeeld allerlei regiodeals gesloten om de woningbouw te versnellen. Dat zijn goede afspraken tussen welwillende bestuurders. Maar ik zou ook graag uitvoeringscontracten willen zien, met daaraan gekoppeld sancties voor het niet naleven van de afspraken.’
‘Als de Rijksoverheid bijvoorbeeld geld geeft aan de regio om grootschalige woningbouw in Valkenburg, Zuid-Holland, mogelijk te maken, dan moet er ook een datum worden genoemd waarop de contracten met de ontwikkelaars getekend moeten zijn. Als die datum niet wordt gehaald, moet het geld terugvloeien naar Den Haag. De wortel en stok methode dus. Die enorme vrijblijvendheid in bestuurlijk Nederland moet er echt af. “Zorg voor uitvoeringskracht!” luidt mijn belangrijkste advies! Met alleen een nieuwe minister erbij zijn we echt niet geholpen.’
Bron: Erik Wiegerinck, Vastgoedmarkt
18 februari 2021
