In 2019 zijn 31 mega distributiecentra met 12.400 nieuwe arbeidsplaatsen tot stand gekomen. Daarmee is het honderdste mega dc gevestigd in Nederland sinds 2013. Buck Consultants International onderneemt deze trend en geeft haar visie op grootschalige logistiek in de ruimtelijke ordening (‘verdozing van het landschap').
Vorig jaar hebben 19 megadistributiecentra (elk meer dan 40.000 m2) in Nederland hun deuren geopend, met daarnaast ook nog eens 12 aankondigingen. Met deze 31 megadistributiecentra zijn/worden naar schatting 12.400 arbeidsplaatsen gecreëerd. De totale oppervlakte van deze in 2019 nieuwe opgeleverde en aangekondigde distributiecentra bedraagt ruim 2 miljoen m2.
Dit grootste aantal nieuwe jaarlijkse XXL-distributiecentra ooit zet de discussie over de ‘verdozing van het landschap' verder op scherp, zo verwacht Buck Consultants International. Vandaar dat het adviesbureau een ruimtelijk beleidskader presenteert dat tot doel heeft tot een evenwichtige ruimtelijke ordening van logistiek te komen.
Op basis van haar nieuwste onderzoek constateert Buck Consultants International dat de hausse aan grote distributiecentra (nog) niet afneemt. “De efficiency in grotere logistieke centra blijft een voordeel. Bovendien hebben e-commerce distributiecentra meer ruimte nodig omdat ze veel producten op voorraad moeten hebben en er werkruimte nodig is voor het behandelen van retourzendingen”, zo constateert Kees Verweij, partner bij Buck Consultants International.
1) Inclusief aankondigingen die in 2020/2021 opgeleverd worden
Mede door een advies van het College van Rijksadviseurs (CRa) is er in Nederland een discussie ontstaan over de zogenaamde ‘verdozing van het landschap'. De toename van deze grootschalige distributiecentra en het daarmee samenhangende ruimtebeslag vragen om duidelijk beleid. “Het advies van het College van Rijksadviseurs was helaas matig onderbouwd en behoorlijk eenzijdig. Wij bepleiten een Nationale Taskforce die op evenwichtige wijze alle effecten van deze XXL-distributiecentra in beeld brengt. Economische en arbeidsmarkteffecten, maar ook de impact op landschap, milieu en natuur. Ook mobiliteits- en congestie-effecten en wat dit betekent voor gemeentelijke grondopbrengsten moeten in kaart worden gebracht”, aldus René Buck, directeur Buck Consultants International. Ook het belang van logistiek voor de moderne maakindustrie en de hogere opleidingseisen in moderne distributiecentra moeten goed in de beschouwingen worden meegenomen.
Het College van Rijksadviseurs bepleit in haar advies van eind vorig jaar clustering zonder dit begrip geografisch goed te definiëren en een adequaat beeld te geven van voor- en nadelen daarvan voor enerzijds logistieke bedrijven en anderzijds overheden. “Clustering kan voor bedrijven zeker voordelen hebben. Denk aan goed ontsloten locaties met goede voorzieningen. Maar clustering kan ook leiden tot negatieve mobiliteits- en congestie-effecten, gebrek aan keuze tussen locaties en nog meer oververhitte regionale arbeidsmarkten”, aldus de BCI-adviseurs.
De Nationale Taskforce moet de problematiek op 3 schaalniveaus aanpakken, zo is de visie van Buck Consultants International:
Er is de komende 10 jaren ruimte nodig voor 5.500-9.500 ha bedrijvigheid, waarvan pakweg de helft voor logistiek, zo blijkt uit recent onderzoek van Buck Consultants International en EIB in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (basis: 2% economische groei). Een behoorlijk deel van deze vraag kan op huidige en geplande terreinen worden gerealiseerd, maar een deel naar verwachting ook niet. Als nationale economische groeidoelstellingen gehaald moeten worden moeten bedrijven ook letterlijk de ruimte kunnen krijgen om te expanderen. Evenwichtige en flexibele planning van bedrijventerreinen moet beter worden opgepakt. BCI stelt voor daarbij onderscheid te maken tussen:
Bij de realisatie en inrichting van logistiek-gerelateerde bedrijventerreinen moet worden gekeken naar te stellen voorwaarden aan verhouding gebouwomvang-kavelgrootte en optiebeleid.
Eisen stellen aan duurzaamheid en multifunctioneel gebruik (bijv. zonnepanelen) van warehouses en mogelijkheden verkennen voor meerlaags bouwen.
René Buck: “Met name het eerste niveau van regionale bedrijventerreinplanning is cruciaal. We moeten de bedrijventerreinplanning in Nederland beter en flexibeler oppakken om te voorkomen dat de discussie onterecht alleen maar gaat over afzonderlijke logistieke centra die zich ergens willen vestigen”.
