Open innovatieproces voor food sector

Geef een advies hoe grote bedrijven, MKB en kennisinstellingen gezamenlijk een versnelling kunnen geven aan de verduurzaming van het productieproces in agrofoodketens

De agrofoodketens in Nederland staan voor een grote uitdaging om te voldoen aan de maatschappelijke opgaven op het gebied van klimaat, emissies, energie en consumentenvertrouwen. Om aan die opgaven te kunnen voldoen zullen innovatieprocessen in de keten versneld moeten worden. Dat betekent dat bedrijven (groot en klein), kennisinstellingen en overheden op een andere manier en intensiever moeten gaan samenwerken. De uitdagingen zijn enorm, want hoe gaan de foodketens het voor elkaar krijgen om binnen 10 jaar 50% minder water en energie te gebruiken en om alle reststromen te gaan ‘verwaarden’? Dat vraagt om nieuwe productieprocessen, andere samenstelling van producten en meer aandacht voor wat consumenten nu echt willen. Dat kan alleen door nieuwe en effectieve samenwerkingsverbanden.

Nederland investeert in vergelijking met vele andere landen weinig in R&D, maar is wel de tweede voedselexporteur van de wereld en wordt door veel landen als voorbeeld gezien voor snel en effectief innoveren vanwege de open innovatiecultuur. Tegelijkertijd ligt het intensieve productieproces in de primaire sector onder een vergrootglas vanwege de toenemende aandacht voor het welzijn van dieren, de emissies in ketens, het gebruik van meststoffen en bestrijdingsmiddelen. De foodindustrie kent dezelfde uitdagingen, omdat met veel input van energie, water en grondstoffen weliswaar producten van een constante kwaliteit worden gemaakt, maar in dat proces gaan veel bestanddelen van grondstoffen verloren. Het besef bij alle partners in de keten is aanwezig dat het roer om moet en dat via open innovatieprocessen de innovatie versneld moet worden. Ook zullen consumenten en ngo’s meer betrokken moeten worden in de ketens. Die nieuwe manier van werken wordt vormgegeven door met alle partners heldere doelstellingen te formuleren en de nieuwe manier van samenwerken vast te leggen.

Een belangrijke oplossing bestaat uit een krachtige verbinding tussen research en development programma’s (gedomineerd door industrie en universiteiten) met food- en agroclusters in de regio. Net zoals in de hightech sector field labs zijn ontstaan, gaan die ook voor agrofood op diverse locaties in heel Nederland, waarmee bestaande regionale clusters worden gekoppeld aan zulke field labs. Daardoor worden meer MKB-bedrijven bij researchprojecten betrokken en worden MKB-vragen scherper en gerichter neergelegd bij researchafdelingen van grote bedrijven en kennisinstellingen. Omgekeerd geeft dit de industrie het voordeel dat sneller tot prototypes van nieuwe producten en processen wordt gekomen omdat MKB-bedrijven nieuwe processen en producten in een kleinschalige omgeving kunnen testen. Daar worden verspreid over Nederland Living Labs opgestart om het contact tussen consument en agrofoodketens te versterken door nieuwe producten te laten zien en consumenten om reacties te vragen. BCI is in staat met haar kennis van innovatieprocessen, van individuele bedrijven, kennisinstellingen en overheden de verbindingen te leggen tussen partijen.

Bedrijven, kennisinstellingen en overheden presenteren hun Businessplan Sustainable Food Initiative in 2018.