In een alarmerend rapport hebben onze nationale rekenmeesters van de Algemene Rekenkamer een hard oordeel uitgesproken over de financiële huishouding van Rijkswaterstaat. De rekenkamer verwijt de minister van Infrastructuur dat zij tot 2020 veel te weinig geld heeft gereserveerd voor het noodzakelijk onderhoud aan de rijkswegen, met grote risico’s voor de kwaliteit van het wegennet.
Ik krijg bij dergelijke berichten direct visioenen over ons wegennet in 2020. Wordt het zoals in Californië? In een van de rijkste gebieden ter wereld is de staat van de snelwegen be-schamend. Op een tocht langs Los Angeles had ik het idee in een ontwikkelingsland te zijn. Tsjonge, wat een gaten zaten er in het wegdek.
Wordt dit ook ons voorland? Komen straks alle eieren geklutst aan in de supermarkt door alle gaten in onze snelwegen? Of loopt het verkeer vast doordat essentiële bruggen niet tijdig onderhouden zijn en plotseling voor langere tijd niet meer toegankelijk zijn voor vrachtauto’s?
Dit lijkt een vergaand scenario, maar is toch dichter bij dan we denken. Ook in Nederland hebben we hier ervaring mee, bijvoorbeeld met het uitvallen van de Stichtse brug tussen Almere en Amsterdam en de rijverboden voor vrachtverkeer over de bruggen over het Twentekanaal.
Overigens is dit niet alleen een Nederlands probleem. Met name bij onze oosterburen is de situatie nog veel erger. Daar is ook de afgelopen jaren veel te weinig aan onderhoud van de wegen uitgegeven. Sommige essentiële spoorviaducten blijken nog uit de tijd van keizer Wilhelm te dateren, en moeten flink opgeknapt worden om nog een tijdje mee te kunnen. De sterke nadruk op bezuinigen heeft duidelijk een groot nadeel voor de logistiek.
Gelukkig begint het tij te keren, en pleiten steeds meer economen en politici voor een in-haalslag. Dit valt mooi samen met het vrijvallen van nieuwe Europese fondsen uit het TEN-T programma, dat vooral ingezet kan worden voor de grote verbindingen in Europa. Dat deel van ons netwerk lijkt dus wel aan een kaalslag te ontkomen.
Lastiger wordt het met het uitgebreide wegennet waar de gemeenten verantwoordelijk voor zijn. Bijvoorbeeld de ont-sluitingswegen van bedrijventerreinen en winkelgebieden. Gemeenten moeten de komende jaren fors bezuinigen en zullen geld eerder besteden aan nieuwe zorgtaken voor de eigen burgers dan aan de wegen. Ondernemers weten dat ze niet moeten bezuinigen op onder-houd, want de bijbehorende problemen in het productieproces komen dan wat later weer keihard terug.
Laten we hopen dat het rapport van de Rekenkamer een duidelijke wake-up call is voor beleidsmakers. En er tijdig wordt ingegrepen. Anders kan de mooie positie die Nederland op de internationale concurrentielijstjes heeft gekregen wel eens snel geschie-denis zijn.