Ebola-virus, corruptie in de hele regio, opkomend orthodox-islamisme, ontvoeringen door Boko Haram, politieke turbulenties, er zijn veel redenen te noemen om Afrika als (vastgoed) investeerder te mijden. Toch kijken veel bedrijven naar Afrika als de nieuwste ‘emerging market’: een lagekostenlocatie dichtbij de koopkrachtige Europese markt, zodat ‘nearshoring’ interessanter wordt dan ‘offshoring’ in Azië. Dat klinkt veel producenten als muziek in de oren. Maar gaat het zo ook werken?

In internationale tijdschriften en op internationale congressen wordt de laatste tijd positief en hoopvol geschreven en gesproken over ‘Rising Africa’. Op een congres in Washington, waar ik ook mocht spreken over de investeringskansen in Afrika, kon het contrast niet groter zijn. Terwijl CNN en Fox News met ‘breaking news’ de tv-kijker deden vermoeden dat de VS wordt overspoeld met ebola-gevallen (in werkelijkheid op dat moment: 4), spraken deskundigen over de kansen voor en in Afrika. Dit grote continent (groter dan China, India, VS, Japan, Mexico en Europa bij elkaar!) bestaat uit 54 landen, waar meer dan 1 miljard mensen wonen. De jaarlijkse economische groei in de afgelopen dertien jaren was 4,9 procent; ter vergelijking West-Europa/VS 1,5 procent en Centraal- en Oost-Europa 3,5 procent. Toegegeven, de economische basis was begin deze eeuw ook klein, dus dan tikt groei al snel aan.

De Oeso maakt de volgende vierdeling: tegenover de olie-exporterende landen (Nigeria, Algerije, Angola) staan de echte achterblijvers, zoals Ethiopië, Sierra Leone en Mali. Langzamerhand hebben Zuid-Afrika en de Noordafrikaanse landen Marokko, Tunesië en Egypte een redelijk diverse economie, andere landen (Kenia, Tanzania, Ghana) zijn in transitie naar een niet-landbouw- en natuurlijke hulpbronnen-afhankelijke economie.

De laatste zes jaren investeerden veel Amerikaanse, Europese en Chinese bedrijven in fabrieken voor verwerking van olie, mineralen (zoals goud en zilver) en agrarische gewassen, maar ook de dienstverlenende sector doet het goed. Denk aan banken, maar ook telecom: zo’n 70 procent van de Afrikanen heeft een mobiele telefoon. De redenen voor bedrijven om zich te vestigen zijn drievoudig. De al genoemde natuurlijke rijkdommen en ten tweede de groeiende markt: over 25 jaar heeft Afrika niet alleen meer mensen in de beroepsbevolking dan Europa of de VS, maar ook meer dan andere opkomende regio’s als China, India en Latijns-Amerika. Een derde reden zijn de lage arbeidskosten: minder dan de helft van Polen. Het koloniale verleden heeft bovendien een redelijke kennis in Europese talen als erfenis, reden waarom tal van bedrijven call centers/ back-offices in Afrika openen, die van daaruit de Europese markt bedienen.

Tegenover die gunstige vestigingsfactoren staan echter ook heel wat uitdagingen. De risico’s zijn groot, variërend van natuurrampen, politieke risico’s, financiële risico’s (onder andere valutaschommelingen) en economische risico’s (in sommige landen een gierende inflatie), tot bureaucratie en wijdverspreide corruptie. Producten vervoeren en uitvoeren is vragen om hoofdpijn, want de energie-, weg- en (zee, lucht) haveninfrastructuur is doorgaans belabberd.

En het vastgoed dan? Door gebrek aan aanbod vaak duur (kantoorhuurprijzen in Luanda, hoofdstad van Angola, liggen 50 procent boven die van New York en Parijs…..) en vrijwel overal intransparante markten.

Overall is het beeld toch positief, omdat op tal van factoren Afrikaanse landen spectaculaire verbeteringen laten zien. Daarbij is het zaak de 54 Afrikaanse landen niet over één kam te scheren. Wie voordeel uit Afrika wil halen heeft pioniersgeest en uithoudingsvermogen nodig. Maar de te behalen voordelen zijn groot. Meer dan 500 grote bedrijven plaatsen Afrika op dit moment als tweede regio in de wereld voor investeringsaantrekkelijkheid, na de VS, zo blijkt uit recent onderzoek van EY. West-Europa scoort een vierde plaats, het Midden-Oosten een zesde en Oost-Europa een zevende plaats. Boodschap: meer naar het zuiden dan naar het oosten kijken voor investeringskansen is de moeite waard.

Meer weten over dit item?

Ontvang nieuws van BCI